Afrekenen op 31 december a.s.? Voorkom het!
Geplaatst op: 16-12-2020, 10:52:26
De datum 31 december is jaarlijks een bijzondere datum. We nemen daarmee afscheid van het lopende jaar. Fiscaal gezien is die datum dit jaar een heel bijzondere. Een datum die in de gaten gehouden moet worden, omdat de Wet IB 2001 op die dag dit jaar een tweetal fictieve heffingsmomenten voor lijfrenten voorschrijft. Opletten geblazen dus!
Commentaar
Al jaren lang speelt de datum van 31 december een rol bij geëxpireerde lijfrenten. Dat geldt voor zowel verzekerde, als bancaire lijfrenten. Dit jaar heeft 31 december fiscaal gezien een extra betekenis: ultimo 2020 levert namelijk een fictief afrekenmoment op voor zuivere saldolijfrenten, lijfrenten waarvan de betaalde premie in het verleden niet aftrekbaar was. Redenen genoeg om nog even stil te staan bij 31 december 2020. De tijd dringt. Misschien dat er nog actie moet worden ondernomen.
Lijfrente geëxpireerd? Tijd voor actie?
Als de opbouwfase (periode waarin nog geen uitkeringen plaatsvinden) van een lijfrenteproduct eindigt en de expiratiedatum dient zich aan, dan moet in principe een recht op periodieke lijfrente-uitkeringen worden aangekocht en moet de hoogte van de termijnen worden vastgesteld. Daar bestaat een wettelijke uitvoeringstermijn voor.
Voor lijfrenten die in 2020 zijn geëxpireerd in verband met het op die datum in leven zijn van de verzekeringnemer/verzekerde, eindigt op 31 december 2021 de wettelijke uitvoeringstermijn. Dan is er dus nog genoeg tijd om te oriënteren en is er geen directe actie nodig. Is de lijfrente in 2019 geëxpireerd in verband met het op die datum in leven zijn van de verzekeringnemer/verzekerde, dan nadert het einde van de geldende uitvoeringstermijn rap. Deze eindigt namelijk op 31 december 2020. Als de wettelijke termijn wordt overschreden, wordt fiscaal een afkoop aangenomen. Dit kan verstrekkende fiscale gevolgen hebben. Als tot op heden nog geen actie is ondernomen, dan is het nu de hoogste tijd daarvoor. Laat de verzekeraar of bancaire instelling vooral tijdig weten wat er met het lijfrentekapitaal moet gebeuren. Doe dit vóór ultimo 2020!
Is door het overlijden van de verzekerde persoon een (nabestaanden) lijfrentekapitaal in 2018 ‘beschikbaar’ gekomen, dan eindigt de wettelijke termijn ook op 31 december 2020. Dat betekent dat in dat geval ook voor het einde van dit jaar actie moet worden ondernomen. Er zal zo spoedig mogelijk een direct ingaande nabestaandenlijfrente moeten worden vormgegeven.
Verlenging termijn mogelijk
De inspecteur kan de wettelijke termijn overigens op verzoek verlengen als er sprake is van bijzondere omstandigheden. Een verzoek om termijnverlenging moet tijdig worden ingediend. Dat kan dan ook het beste ruim vóór het verstrijken van de wettelijke termijn worden gedaan, dus vóór 1 januari 2021.
Afrekenverplichting voor zuivere saldolijfrenten; is er nog iets tegen te doen?
Bij de invoering van de Wet IB 2001 is in de Invoeringswet Wet inkomstenbelasting 2001 overgangsrecht opgenomen voor op 31 december 2000 bestaande rechten op periodieke uitkeringen of verstrekkingen die de tegenwaarde voor een prestatie vormen. Kortgezegd houdt dat overgangsrecht in dat de uitkeringen uit bepaalde oude saldolijfrenten in box 1 belast worden volgens de saldomethode. Onder genoemde rechten vallen niet alleen lijfrenten waarvoor betaalde premies geheel aftrekbaar waren, maar ook lijfrenten waarvoor de premies gedeeltelijk of helemaal niet aftrekbaar waren, in de volksmond ‘saldolijfrenten’. Saldolijfrenten zijn er in twee smaken: zuivere saldolijfrenten (lijfrenten waarvan de betaalde premies niet aftrekbaar waren) en hybride saldolijfrenten (lijfrenten waarvan de betaalde premies deels wel en deels niet aftrekbaar waren).
Voor hybride saldolijfrenten verandert er op 1 januari 2021 helemaal niets. Voor zuivere saldolijfrenten is dat een heel ander verhaal, het bedoelde overgangsrecht eindigt voor deze saldolijfrentevorm namelijk met ingang van 1 januari 2021. Op 31 december 2020 moet over zuiver saldolijfrenten dan eerst nog worden afgerekend in box 1. Op dat tijdstip wordt namelijk een periodieke uitkering uit een inkomensvoorziening aangenomen tot het bedrag van de waarde in het economische verkeer van dat recht op 31 december 2020. Afgerekend moet dan worden over de op dat tijdstip in die waarde begrepen rentecomponent (= waarde verminderd met totaalbedrag aan niet-afgetrokken premies). Als op dat moment het totaalbedrag van de ter zake van de saldolijfrente betaalde, niet-afgetrokken premies al is ´verbruikt´, moet dus worden afgerekend over de volledige – dan nog aanwezige – waarde van het recht. Op verzoek kan worden afgerekend tegen een tarief van 45 procent. Na de afrekening in box 1 gaat het recht over naar box 3 en moet, voor zover het recht niet is afgekocht, over de waarde ervan jaarlijks inkomstenbelasting in box 3 worden betaald. Al met al kan de afrekenverplichting op 31 december aanstaande flinke financiële gevolgen hebben.
Kan er nu nog iets worden gedaan om de afrekenverplichting te voorkomen?
De mogelijkheden daartoe zijn, mede gezien het feit dat er nog maar weinig tijd resteert, zeer beperkt. Nog niet ingegane zuivere saldolijfrente zouden kunnen worden afgekocht. De afkoopsom is dat in box 1 belast naar het progressieve tarief (maximaal 49,5%). Als een zuivere saldolijfrente is ondergebracht bij een BV, kan worden overwogen om af te zien van het saldolijfrenterecht (prijsgeven). Een laatste optie die nog een oplossing zou kunnen bieden, is het naar voren halen van de resterende termijnen.
Conclusie
Nu het einde van het jaar 2020 in het zicht komt, is het raadzaam stil te staan bij de mogelijke heffingsitems op 31 december 2020. Of tot actie moet c.q. kan worden overgegaan is afhankelijk van het individuele dossier. Het is in ieder geval goed om eventuele te ondernemen acties vooraf goed af te wegen. Of er werkelijk actie moet c.q. kan worden ondernomen zal mede afhankelijk zijn van de individuele wensen van de verzekeringnemer van een lijfrente.
Bron: bijdrage van Erik van Toledo van 7 december 2020 op